Collectie Bibliotheek

Samenstelling Commissie:

A. (Alex) Alsemgeest (voorzitter)

T. (Trude) Dijkstra

J. (Jan) de Klerk

H. (Hugo) Rijpma

K. (Katell) Lavéant

Samenstelling bibliotheek

De boeken die het Genootschap in de loop van de tijd heeft verworven tonen een grote verscheidenheid. Accenten liggen op de Amsterdamse stadsgeschiedenis, Nederlandse plaatsbeschrijvingen en atlassen, studies over munt- en penningkunde, Nederlandse embleemboeken, receptenboeken voor het bereiden van verven en vernissen, bronnen voor de kunstgeschiedenis, fondscatalogi, bestandscatalogi en veilingcatalogi, alsmede efemeer drukwerk als pamfletten, huwelijkszangen, predikbeurtenboekjes, gildenvoorschriften en doolhofboeken.

​Van de ruim 4000 boeken bestaat een substantieel gedeelte uit zeldzame zeventiende- en achttiende-eeuwse titels. Het oudste gedrukte werk is het magnifieke exemplaar van de Hypnerotomachia Poliphili uit 1499. Vermeldenswaard is de kroniek Van Brabant die excellente cronike gedrukt in Antwerpen in 1530. Maar ook een niet vaak voorkomend werk als de Groningse Feestwijzer uit 1914 is in de collectie aanwezig. Van de 130 handschriften zijn de tien foliobanden Atlas Schoemaker algemeen bekend geworden door digitalisering en verspreiding op cd-rom. Deze atlas, samengesteld door Andries Schoemaker tussen 1725 en 1735, omvat topografisch-historische beschrijvingen geïllustreerd met stads- en dorpsgezichten en vormt een goudmijn aan informatie over plaatsen, gebouwen, personen en gebruiken in Nederland.

Toegang

De bibliotheek van het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap wordt ter beschikking gesteld via de studiezaal van het Rijksmuseum. De veilingcatalogi en een groot deel van de actuele tijdschriften zijn in permanente bruikleen bij de Rijksmuseum Research Library. De handschriften en oude drukken zijn overwegend beschikbaar. De veilingcatalogi en een groot deel van de actuele tijdschriften zijn in bruikleen bij de bibliotheek van het Rijksmuseum en opgenomen in de catalogus van deze bibliotheek.  Al 6354 titels van het KOG zijn opgenomen in de catalogus van de Rijksmuseum Research Library.

Voor een overzicht van de collectie klikt u hier:

Geschiedenis

De boekerij dankt haar bestaan vooral aan Daniël Franken Dzn. (1838-1898), een van de oprichters en begunstigers van het Genootschap, die in 1877 een belangrijk deel van zijn bibliotheek van bijna 190 boeken schonk. Naast enkele stadsgeschiedenissen bestond de collectie Franken voornamelijk uit eigentijdse studies. In 1880 volgde de schenking van de bibliotheek van Gerard A. Heineken. Hiermee verwierf het Genootschap alle belangrijke stadsgeschiedenissen van Amsterdam en kwam het in het bezit van het buitengewoon curieuze, rijk geïllustreerde manuscript van B.C. de Grootte de Amsterdamsche Chymische Lotery. Datheen, caricatuur op Jacvob Loos van Westerkappel. Van beide zijden kan’t mesje snijden

Korte tijd later werd de bibliotheek verrijkt met ruim veertig studies over munt- en penningkunde uit de numismatische bibliotheek van W. Canneman. Belangrijke schenkingen en legateringen volgden waaronder twee uitzonderlijke bijbels: de zogenaamde Tromp-bijbel en de Van Santenbijbel , genoemd naar de prentkleurder Dirk Jansz van Santen.

In de twintigste eeuw werd de collectie uitgebreid met gerichte aankopen waaronder een collectie van 242 Engelse geannoteerde veilingcatalogi uit de jaren 1770-1815, van belang omdat in die periode veel werken van Nederlandse schilders geveild werden in Groot-Brittannië. In de jaren zeventig en tachtig heeft de bibliotheek slechts enkele manuscripten en gedrukte werken verworven die hoofdzakelijk betrekking hebben op het Haarlemse genootschap Democriet. Vervolgens verschoven de inspanningen van aankoop naar beheer, en werd in 2000 de geautomatiseerde catalogus van de bibliotheek voltooid.

Literatuur
De Bibliotheek’ , in: Voor Nederland bewaard. De verzamelingen van het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap in het Rijksmuseum (Leids Kunsthistorisch Jaarboek) J.F. Heijbroek,  Baarn 1995. p. 141-153.