KOG Scriptieprijs | Lezing Winnaar | Drie Presentaties Eervolle Vermelding

Winnaar KOG Scriptieprijs 2024 | Roos de Vries

Titel scriptie: Van drukpers naar klaslokaal. Een studie naar de rol van uitgeverijen in de voorziening van materialen voor het aanschouwelijk onderwijs.

Naam opleiding: Boekwetenschap | Universiteit van Amsterdam

‘Eén beeld zegt meer dan duizend woorden.’ Dit is de openingszin van mijn onderzoek ter afronding van de master Boekwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam. De ‘beelden’ waar in het onderzoek naar
wordt verwezen, zijn objecten die vanaf de negentiende eeuw werden gebruikt voor aanschouwelijk onderwijs. Deze objecten variëren van schoolborden en leesplankjes tot uitgebreide kaarten en platen, met de schoolplaat als het meest geliefde voorbeeld. De schoolplaat roept vandaag de dag bij velen geen herkenning meer op. Voor oudere generaties had de schoolplaat echter een enorme invloed op de manier van lesgeven, met name in het lager onderwijs. Mijn onderzoek richt zich op een onderbelicht aspect van dit proces: de rol van de uitgeverij. Daarbij komen allerlei interessante details aan het licht, zoals het netwerk, de materialiteit en nog veel meer.

Roos de Vries rondde in 2024 de master Boekwetenschap af aan de Universiteit van Amsterdam. Daarvoor doorliep ze een traject dat begon op het vmbo, gevolgd door een mbo-opleiding, een hbo-opleiding en uiteindelijk een pre-master Boekwetenschap om toegang te krijgen tot de master. Na het afronden van de master werkte Roos enkele maanden als bibliothecaris bij het Gemeentearchief van Gemeente Zaanstad en oriënteert ze zich nu op haar volgende stap.

Eervolle vermelding | Willianne Heikens

Titel scriptie | EENS RIJZE EEN PRAALGESTEENTE. Negentiende-eeuws nationalisme en het Graaf Adolfmonument te Heiligerlee

Naam opleiding: Kunstgeschiedenis | Rijksuniversiteit Groningen

Eens rijze een praalgesteente onderzoekt de geschiedenis en culturele betekenis van het Graaf Adolfmonument te Heiligerlee, dat in 1873 werd onthuld. Hierbij wordt ingegaan op de rol van monumenten bij het versterken van de nationale trots en identiteit in de 19^de eeuw. Bijzondere aandacht wordt besteed aan de religieuze spanningen die ontstonden door het beoogde nationale karakter van het monument.

Willianne Heikens is geboren en getogen in het Groningse Scheemda. In 2023 behaalde ze haar bachelor Kunstgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Daar vervolgde ze haar studie met de master Kunstgeschiedenis, met als specialisatie de curatorial track. In september 2024 begon ze als stagiair Collecties & Conservatoren bij het Drents Museum. Sinds 2022 is ze verbonden aan de stichting Musea Heiligerlee, eerst als gastvrouw en later als gastconservator.

Eervolle vermelding | Eva Konings 

Titel scriptie: Horrors on Paper. Arent van Bolten’s Grotesque Drawings in the 1637 British Museum Album 

Naam opleiding: Arts of the Netherlands | Universiteit van Amsterdam

In Londen bevindt zich een groot leren album met de titel ‘BOLTEN VAN SWOL / TEEKENINGE / 1637’, oorspronkelijk uit de collectie van de belangrijke verzamelaar Pieter Spiering. De 425 werken zijn getekend door de Nederlandse zilversmid Arent van Bolten en kennen een buitengewone verscheidenheid aan onderwerpen. Vooral de tekeningen van vreemde, fantastische wezens en monsterlijke figuren roepen vragen op en zijn tot nu toe weinig bestudeerd.

Om zowel de raadselachtige Zwolse zilversmid als het opmerkelijke album beter te begrijpen, richtte mijn masterscriptie zich juist op deze grote groep grotesken, die ooit door een conservator werd bestempeld als ‘horrors composed on the principle of the game of “heads, bodies and legs” of every variety of animal and human being’. Zijn deze tekeningen gemaakt als studies voor metalen objecten, of lag er toch iets anders aan ten grondslag?

Eva Konings rondde in 2023 haar Research Master Art of The Netherlands af met een 9.5 voor haar scriptie waarbij zij zich specialiseerde in vroegmoderne Nederlandse werken op papier. Zij is werkzaam als Projectmedewerker Catalogiseren (KOG Atlas Amsterdam) in het Rijksmuseum in Amsterdam.

Eervolle vermelding | Daphne Martens

Titel scriptie | Poetic Realism versus Critical Historicism: The transhistorical exhibition In het licht van Vermeer. Vijf eeuwen schilderkunst, Mauritshuis, 1966 

Naam opleiding: Curating Art and Cultures | Universiteit van Amsterdam

Dit scriptieonderzoek gaat over de tentoonstelling In het licht van Vermeer, die in 1966 in het Mauritshuis werd georganiseerd onder leiding van directeur A.B. de Vries. Hoewel dit niet de eerste, noch de laatste tentoonstelling gewijd aan Johannes Vermeer was, onderscheidt het zich door het ongebruikelijke concept. Waar Vermeertentoonstellingen doorgaans monografisch van aard zijn of de kunstenaar tonen binnen de artistieke context van het zeventiende-eeuwse Nederland, werd hier juist voor een andere insteek gekozen. De werken van Vermeer werden gecombineerd met schilderijen uit de vijftiende tot de negentiende eeuw en afkomstig uit verschillende West-Europese landen; ‘van Jan van Eyck tot aan Cézanne’. Dit soort tentoonstellingen, waarin objecten uit verschillende tijden en plekken worden samengebracht, staan tegenwoordig bekend als ‘transhistorisch’. Deze manier van tentoonstellen is in de laatste jaren steeds populairder geworden, maar was in de jaren zestig heel ongewoon. Wat was de oorsprong van dit ongebruikelijke concept voor In het licht van Vermeer? Hoe uitte het concept zich in de tentoonstelling? En hoe werd het destijds ontvangen?

Daphne Martens heeft de bachelor kunstgeschiedenis afgerond aan de Universiteit Utrecht en de master Curating Art and Cultures aan de Universiteit van Amsterdam. Als deel van haar master heeft ze een jaar stage gelopen als curator-in-opleiding in het Mauritshuis, waar ze vervolgens ook bijna twee jaar werkzaam is geweest als tentoonstellingsmedewerker. Daphnes onderzoek naar de tentoonstelling In het Licht van Vermeer (Mauritshuis, 1966) begon tijdens haar werk in het Mauritshuis en is uitgegroeid tot haar masterscriptie. Dit werd gekroond met een 8.7, waardoor zij cum laude is afgestudeerd. Zij is nu werkzaam als kunsthistorisch assistent bij kunsthandel Hoogsteder & Hoogsteder.